Niewiedza jest wrogiem naszego zdrowia i samopoczucia. Wybór maseczki, która ma ochronić nas przez przed koronawirusem, bakteriami czy zanieczyszczeniami powietrza nie powinien być więc dziełem przypadku. W dzisiejszym artykule odpowiadamy zatem na pytania, czym różnią poszczególne rodzaje maseczek ochronnych i które są najskuteczniejszą barierą przed szkodliwymi cząsteczkami.

Jednorazowe maseczki ochronne

Znajdziemy je dziś w każdej aptece czy spożywczych sieciówkach, a w marketach i sklepach internetowych nie brakuje opakowań hurtowych, które starczą na wiele tygodni ochrony. Mowa o najpopularniejszych maseczkach jednorazowych.

Maseczki ochronne jednorazowe są najtańszym i najprostszym sposobem na zatrzymanie ekspansji wirusa. Mamy do wyboru maseczkę wiązaną lub na gumkach. Poziom skuteczności masek ochronnych nie jest jednak zawsze jednakowy - zależy od liczby warstw i może wynosić od 81 do nawet 95%. Najlepiej chroni noszenie maski z minimum trzech warstw, na które składa się materiał hydrofobowy i hydrofilowy, a w środku umieszczony jest filtr meltblown, który nie przepuszcza ani aerozoli z wirusami i bakteriami, ani pyłów i dymu.

Poszczególne rodzaje maseczek antywirusowych muszą spełniać określone normy. Jednorazowe maski ochronne oznacza się certyfikatem CE i europejską normą EN 149:2001+A1:2009.

Należy pamiętać, że są to maseczki niemedyczne. Z maseczkami chirurgicznymi łączy je natomiast to, że powinniśmy je wymienić, kiedy tylko staną się wilgotne, czyli dość szybko - takie są zalecenia WHO. Nie należy też zakładać uszkodzonej maseczki - zawsze musi szczelnie przykrywać zarówno nos, jak i usta.

Maseczki chirurgiczne

Z wyglądu maska chirurgiczna prawie nie różni się od maseczki ochronnej. Obie są też jednorazowe. Maseczki chirurgiczne zapewniają jednak wyższy poziom ochrony - w końcu używają ich medycy, czyli osoby stale obcujące z chorymi pacjentami. Filtracja kształtuje się na poziomie od 95 do 98%.

Maski chirurgiczne mają trzy lub cztery warstwy, w tym spunbond - z włókien polipropylenowych, odporna na uszkodzenia mechaniczne i zniekształcenia - oraz filtr meltblown.

Poziom zabezpieczenia przed wirusem można wyczytać z oznaczenia polskiej normy PN-EN 14683. Zgodnie z tym maseczka chirurgiczna odznacza się jednym z trzech wysokich poziomów filtracji bakteryjnej (BFE):

• typ I - skuteczność filtracji równa lub większa od 95%,
• typ II - skuteczność filtracji równa lub większa od 98%,
• typ IIR- skuteczność taka sama jak w typie II, ale ze zwiększoną odpornością na zachlapanie. Mogą składać się nawet z trzech warstw włókniny polipropylenowej.

Mimo swojej nazwy maseczka chirurgiczna/medyczna nie jest zarezerwowana tylko dla personelu medycznego. Maski chirurgiczne są zalecane każdemu jako lepsza alternatywa dla jednorazowych maseczek ochronnych, szczególnie podczas przebywania w skupiskach ludzi. Chronią zarówno właściciela maseczki, jak i osoby w jego otoczeniu.

Półmaski filtrujące FFP

Maseczki ochronne określane jako półmaski różnią się od dwóch poprzednich rodzajów m.in. kształtem. Są sztywniejsze i często posiadają charakterystyczny „szew” na nosie. Szczelniej przylegają do twarzy i mają niski całkowity przeciek wewnętrzny (stopień nieszczelności spowodowany nieprawidłowym przyleganiem maski do skóry).

Mimo że są to również maseczki jednorazowe, to można je nosić znacznie dłużej niż maseczki chirurgiczne czy niemedyczne - nawet do 8 godzin.

Półmaski FFP mają filtr składający się z dwóch warstw ochronnej włókniny, a więc ich zadaniem jest nie tylko samo zakrywanie nosa i stworzenie bariery fizycznej między błonami śluzowymi a patogenami, lecz także filtrowanie powietrza.

Ze względu na poziom filtracji wyróżniamy trzy rodzaje maseczek ochronnych z symbolem FFP:

1. Maseczki ochronne FFP1

Spośród masek z grupy FFP chronią najsłabiej - efektywność filtra wynosi co najmniej 80%, czyli mniej niż w przypadku np. jednorazowych masek medycznych.

2. Półmaski filtrujące FFP2

Tutaj ochrona jest już znacznie lepsza - minimum 94% cząsteczek nie przedostanie się przez filtr. Ten sam typ maseczki ochronnej na rynku azjatyckim jest oznaczany symbolem KN95, a jego poziom filtracji jest równy lub większy niż 95%. Można więc uznać maski FFP2 i KN95 za jedną kategorię.

Półmaski mają więcej warstw niż zwykłe maseczki jednorazowe (zwykle od 4 do 6), wśród których przede wszystkim znajdują się dwa filtry zatrzymujące aerozol z wirusem, kurz czy smog.

3. Półmaski FFP3 - najlepszy typ maski jednorazowej

Najwyższy poziom ochrony, zwłaszcza jeżeli mówimy o zatłoczonej przestrzeni publicznej, zapewniają jednorazowe maski z symbolem FFP3 - ponad 99%. Z tego względu noszą je np. lekarze pracujący na oddziałach zakaźnych. O wysokiej skuteczności przesądza liczba i skład warstw, czyli włóknina PE, filtry meltblown i materiał higroskopijny.

Maseczki ochronne z zaworkiem

Na rynku dostępne są również półmaski z zaworkiem, który ułatwia oddychanie i zapobiega parowaniu okularów. Ponadto maska nie robi się tak szybko wilgotna. Mimo że są komfortowym rozwiązaniem, to ich noszenie w miejscach publicznych nie ma sensu - w żaden sposób nie chronią innych osób. Nosząc maskę z zaworkiem, „oddajemy” nasze bakterie i wirusy na zewnątrz właśnie przez zawór wydechowy. Może to być środek ochronny jedynie dla osób, które np. mają problemy z oddychaniem i wiedzą, że nie są zarażone wirusem (bo zrobiły test).

Maseczki materiałowe / maseczki bawełniane - czy noszenie maseczek ochronnych wielorazowych ma sens?

Kto z nas na początku pandemii nie oglądał filmików pokazujących szybki i łatwy sposób na uszycie własnej maseczki bawełnianej? Co więcej - maski materiałowe określa się jako wielorazowe. Prawda jest jednak taka, że domowej roboty akcesoria z bawełny bez żadnego filtra ochronią nas… zero razy.

Co innego, jeśli mówimy o maseczkach wielokrotnego użytku z wymiennym filtrem. Żeby taka maseczka bawełniana mogła chronić nas przed zarażeniem koronawirusem, musi być wyposażona w kieszonkę na wymienny filtr FFP. Drugim warunkiem jest regularna wymiana warstwy filtrującej i pranie samej maseczki w wysokiej temperaturze.

Maseczki antysmogowe

Jako maski antysmogowe można używać np. masek z wymiennym filtrem FFP2 / FFP3 / N95 / N99 albo z filtrem węglowym. Noszą je np. pasjonaci biegania, jazdy na rowerze czy innych sportów uprawianych na dworze. Nasz oddech podczas intensywnej aktywności fizycznej jest dużo głębszy, dlatego wdychamy więcej zanieczyszczeń powietrza, szkodliwych np. dla błony śluzowej górnych dróg oddechowych.

Rodzaje maseczek ochronnych - które wybrać?

Jaką maseczkę ochronną wybrać? Na rynku dostępnych jest mnóstwo mniej lub bardziej profesjonalnie wykonanych produktów i wszystkie pozwalają spełnić obowiązek zasłaniania ust i nosa w przestrzeni publicznej zgodnie z zaleceniami. O wiele ważniejsze od wykonywania odgórnych nakazów jest jednak zdrowie - nasze i naszych najbliższych. Maski, które najlepiej mogą zabezpieczyć nas przed przenoszeniem wirusów i innych drobnoustrojów drogą kropelkową to jednorazowe półmaski FFP3 i FFP2 oraz wielowarstwowe maseczki chirurgiczne.

FAQ:

1. Jakie są rodzaje maseczek ochronnych?

Do maseczek jednorazowego użytku zaliczamy: maski ochronne, maski medyczne/chirurgiczne, półmaski FFP1/2/3. Na rynku jest też mnóstwo masek wielokrotnego użytku, które muszą być wyposażone w przegrodę na wymienny filtr FFP, żeby mogły stanowić barierę dla wirusa.

2. Jakie rodzaje maseczek ochronnych zapewniają najlepszą ochronę przed koronawirusem?

Najskuteczniejszą ochronę daje noszenie masek typu FFP3 jednorazowego użytku, które zapewniają skuteczność filtracji powyżej 99%.

3. Czy maseczki chronią nas przed koronawirusem?

Nawet zwykłe maseczki ochronne obniżają ryzyko zarażenia wirusem unoszącym się w powietrzu w postaci aerozoli. Najlepszą ochroną są natomiast jednorazowe maski z filtrem. Wiele zależy też od prawidłowego używania maski.